Jinekolojik hastalıklar, kadın üreme sistemini (vajina, rahim ağzı, rahim, fallop tüpleri, yumurtalıklar ve dış genital organlar) etkileyen çok çeşitli sağlık sorunlarını kapsar. Bu hastalıklar, enfeksiyonlardan hormonel dengesizliklere, iyi huylu oluşumlardan kansere kadar geniş bir yelpazeye yayılır ve kadınların yaşam kalitesini, doğurganlığını ve genel sağlığını önemli ölçüde etkileyebilir.
Başlıca jinekolojik hastalıklar ve sorunlar şunlardır:
- Vajinal Enfeksiyonlar:
- Mantar Enfeksiyonları (Vajinal Kandidiyazis): Kaşıntı, yanma ve beyaz, peynirimsi akıntı ile karakterizedir.
- Bakteriyel Vajinozis (BV): Vajinada doğal bakteri dengesinin bozulmasıyla oluşan, genellikle kötü kokulu, gri-beyaz akıntıya neden olan bir enfeksiyon.
- Trikomoniyazis: Cinsel yolla bulaşan bir parazit enfeksiyonu olup, köpüklü, yeşilimsi-sarı akıntı, kaşıntı ve ağrıya neden olabilir.
- Servikal (Rahim Ağzı) Hastalıkları:
- Servisit (Rahim Ağzı İltihabı): Rahim ağzının enfeksiyon veya tahriş sonucu iltihaplanması.
- HPV Enfeksiyonu ve Rahim Ağzı Kanseri Öncesi Lezyonlar (Displazi): İnsan Papilloma Virüsü (HPV) enfeksiyonu rahim ağzı hücrelerinde anormal değişikliklere (displazi) yol açabilir. Bu lezyonlar tedavi edilmezse rahim ağzı kanserine dönüşebilir.
- Rahim Ağzı Kanseri: En sık görülen jinekolojik kanser türlerinden biridir ve genellikle HPV ile ilişkilidir.
- Uterus (Rahim) Hastalıkları:
- Miyomlar (Uterin Fibroidler): Rahim kas dokusundan kaynaklanan iyi huylu tümörlerdir. Şiddetli kanama, ağrı, bası hissi veya kısırlığa neden olabilirler.
- Endometriozis: Rahmin içini döşeyen dokuya (endometrium) benzer dokunun rahim dışında (yumurtalıklar, tüpler, bağırsaklar vb.) büyümesidir. Şiddetli ağrı, adet düzensizlikleri ve kısırlık yapabilir.
- Adenomyozis: Endometrial dokunun rahim duvarının kas tabakasına (miyometrium) nüfuz etmesidir. Ağrılı ve yoğun adet kanamalarına yol açabilir.
- Endometrial Hiperplazi: Rahim iç zarının kalınlaşmasıdır ve bazı türleri rahim kanseri riskini artırabilir.
- Rahim Kanseri (Endometrium Kanseri): Özellikle menopoz sonrası kadınlarda anormal kanama ile kendini gösterebilir.
- Rahim Sarkması (Pelvik Organ Prolapsusu): Rahim ve/veya vajina, mesane, rektum gibi pelvik organların vajinadan aşağı doğru sarkmasıdır.
- Yumurtalık Hastalıkları:
- Yumurtalık Kistleri: Yumurtalıklarda oluşan içi sıvı dolu keseciklerdir. Çoğu iyi huylu ve kendiliğinden geçen kistler olsa da, bazıları ağrıya veya komplikasyonlara neden olabilir.
- Polikistik Over Sendromu (PKOS): Hormonal bir bozukluktur. Düzensiz adetler, aşırı tüylenme, akne, kısırlık ve yumurtalıklarda çok sayıda küçük kist ile karakterizedir.
- Yumurtalık Kanseri: Genellikle ileri evrelerde teşhis edilen, sinsi seyirli bir kanser türüdür.
- Fallop Tüpü Hastalıkları:
- Salpenjit (Tüp İltihabı): Genellikle cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar sonucu oluşan iltihaplanma. Tedavi edilmezse kısırlık veya dış gebelik riskini artırabilir.
- Dış Gebelik (Ektopik Gebelik): Döllenmiş yumurtanın rahim dışında, genellikle fallop tüpünde yerleşmesidir. Ciddi bir tıbbi acil durumdur.
- Adet Düzensizlikleri ve İlişkili Sorunlar:
- Amenore: Adet görememe (primer veya sekonder).
- Oligomenore: Seyrek adet görme.
- Polimenore: Sık adet görme.
- Dismenore: Ağrılı adet görme.
- Menoraji: Aşırı kanamalı adet görme.
- Metroraji: Düzensiz ve aşırı kanama (adetler arasında kanama).
- Premenstrüel Sendrom (PMS): Adet öncesi dönemde ortaya çıkan fiziksel ve duygusal belirtiler.
- Polikistik Over Sendromu (PKOS): Düzensiz adetlerin en önemli nedenlerinden biridir.
- Cinsel Yolla Bulaşan Enfeksiyonlar (CYBE):
- Klamidya, Gonore, Sifiliz, Herpes, HPV, HIV gibi enfeksiyonlar kadın üreme sağlığını ciddi şekilde etkileyebilir.
- Pelvik Ağrı: Kronik pelvik ağrı, birçok jinekolojik durumun (endometriozis, adenomyozis, pelvik inflamatuar hastalık vb.) belirtisi olabilir.
Kadınların düzenli jinekolojik kontrollerini yaptırması, özellikle anormal kanama, pelvik ağrı, olağandışı akıntı gibi belirtilerde bir uzmana başvurması, jinekolojik hastalıkların erken tanısı ve tedavisi için hayati önem taşır.
